Sesamstraat

Periode	1976-2018
Beschikbaar in archief	Beeld en Geluid
Genre	Kinderprogramma, educatief
Decennia	1970-1979, 1980-1989, 1990-1999, 2000-2009, 2010-2019
Lengte	15' (van 2008-begin 2014 25')
Medium	televisie
Gallery	Gallery
Trivia	Trivia

Beschrijving

Educatief programma waarin peuters en kleuters via poppenspel, animaties en toneel op een speelse manier kennismaken met de wereld om hen heen. Sesamstraat is vooral gericht op de emotionele ontwikkeling van kinderen. Ook kennisvaardigheden krijgen aandacht, zoals het leren tellen en spellen.

In de bekendste straat van Nederland wonen Pino, Tommie, Grover, Bert en Ernie en Kermit de Kikker. Aan het einde van elke aflevering leest één van de acteurs voor aan een groepje kinderen. Bekende acteurs uit Sesamstraat zijn Aart Staartjes (meneer Aart), Lex Goudsmit (Lex) en Gerda Havertong (Gerda en later ook Peetje).

Sesamstraat komt oorspronkelijk uit de Verenigde Staten. De serie komt daar in 1969 op de televisie om kinderen uit achterstandswijken te helpen in hun ontwikkeling. De formule van Sesamstraat slaat wereldwijd aan: het programma is in zo'n 140 landen op het scherm. In 1974 is een experiment om een Nederlandse versie van Sesamstraat te maken, wat resulteert in een proefprogramma Sesamplein . De omroepverenigingen zijn enthousiast en de serie krijgt een vervolg onder de titel Sesamstraat. De eerste uitzending in Nederland is te zien op 4 januari 1976, en het programma loopt nog steeds.

Sesamstraat wordt zes keer per jaar (september tot april) opgenomen, er worden dan nieuwe scenes en liedjes in het decor van Sesamstraat opgenomen. Naast deze Nederlandse opnamen is het programma ook contractueel verplicht om de helft Amerikaans materiaal te gebruiken. Dat zijn bijvoorbeeld scenes waarin Bert en Ernie, Koekiemonster, Grover en Elmo voorkomen. Tommie, Ieniemienie en Pino zijn Nederlandse karakters.

Nederlandse animaties

Sesamstraat maakt veel gebruik van animaties en illustraties, zoals educatieve animaties waarin een letter of cijfer centraal staat, en animaties bij liedjes en versjes. Een deel hiervan is Amerikaans, daarnaast zijn veel van deze animaties gemaakt door Nederlandse tv-illustratoren van de grafische afdeling van de NOS. Met name illustratoren als Hans de Cocq, Henk Vermolen en Arie Teunissen hebben veel bijdragen geleverd aan dit programma. Het werk van van deze NOS-ers wordt aangevuld met animaties en illustraties van freelancers.

Daarmee is het programma een belangrijke broedplaats voor jonge animators en illustratoren. De coördinatie van deze animaties wordt in eerste instantie gedaan door Hans de Cocq. Eind jaren tachtig neemt Monique Korteweg het van hem over. In 1989, wanneer de NOS overgegaan is in NOB, wordt Korteweg in eerste instantie ontslagen, maar omdat zij de opdrachten voor Sesamstraat coördineert wordt een regeling getroffen waarbij zij als freelancer dit werk kan blijven doen. Dit doet zij nu nog steeds, zij geeft onder andere opdrachten voor Sesamstraat aan illustratoren en animators als Wouter van Reek, Christa Moesker en Georgien Overwater.

Dikkie Dik

Een bijzondere animatiereeks die al vanaf het begin van Sesamstraat erbij zit is Dikkie Dik. De makers Jet Boeke en Arthur van Norden zijn vanaf het vroegste begin betrokken bij Sesamstraat, waarvoor zij verhaaltjes verzorgen voor de allerkleinsten. De innemende dikke rode kater die de wereld om zich heen ontdekt is door Jet bedacht, en zo populair dat hij al snel ook zijn eigen boekenreeks krijgt. Van Norden schrijft er de teksten bij. Inmiddels is Dikkie Dik nog steeds bij Sesamstraat te zien, worden zijn boeken goed verkocht en bestaat er een hele reeks aan Dikkie Dik-merchandise; van knuffels tot spelletjes en van kaarten tot kinderpantoffels.

Bijzondere uitzendingen

In 1984 wordt een special uitgezonden onder de titel Sesamstraat is jarig wegens de 2.500ste aflevering.

In verband met het twintigjarig bestaan in 1996 wordt de proefaflevering Sesamplein uit 1974 eenmalig uitgezonden op televisie. Dat gebeurt laat op de avond om te voorkomen dat kleine kinderen het programma te zien krijgen.

Ook in 1996 is er een special. Dit is een jubileumuitzending onder de titel Sesamstraat 20 jaar. In 2006 is opnieuw een special uitgezonden, ditmaal onder de titel Open huis in Sesamstraat.

Tentoonstelling (2010)

Van 2 maart 2010 tot 12 september 2010 is in het Gemeentemuseum Helmond de Tentoonstelling Sesamstraat: Schuif gezellig aan te zien geweest. Van 16 oktober 2010 tot 6 maart 2011 staat de tentoonstelling in het Stedelijk museum Alkmaar. Een groot deel van het Sesamstraatdecor zal worden opgesteld. Daardoor is het net alsof je in het huidige Sesamstraat loopt en zelf op de televisie bent. Er staan grote broccolibomen, de auto van Tommy en de toren van buurman Baasje. Ook het pak van meneer Aart is te bewonderen. Kinderen mogen gezellig knutselen in de Ieniemienie Knutselclub, met blokken hun eigen decor bouwen en meedoen met De vraag van vandaag.

Prijzen

Op 22 oktober 2010 wint Sesamstraat op het gala van de Gouden Televizier-Ring de Gouden Stuiver 2010.

Makers

Regie Ton Hasebos (1976-1980), Theo Botschuijver (1976-1981), Guus van Waveren (1979-1980), Raymond Le Gué (1980-1982), Marc Jambos (1980-1981), Frank Alsema (1982-1984), John van de Rest (1982-1988), Egbert van Hees (1984-1990), Ruud van Gessel (1984-1986), Jop Pannekoek (1988-1990), Leo van der Goot (1989-1996), Jan Keja (1990-1996), Mike Naber (1990-1996), Jan Keymeulen (1992-1996), Rita Goossens (1993-1996), Pieter Kramer (1995-1996)

Locatieregie Aart Staartjes (1988-1996)

Redactie Ton Hasebos (1976-1981), Dolph Kohnstamm (1976-1977), Co van Clacar (1976-1977), Hans Wentholt (1976-1977), Jan van Lil (1976-1980), Theo Botschuyver (1977-1981), Annemarie Schaerlaekens (1977-1980), Dr. Cammaer (1977-1978), R. van den Abbeele (1977-1978), Sien Diels (1979-1980), Katrien Everaert (1979-1980), Els Loos (1979-1980), Jan Bodriesz (1979-1980), Hilde van Oostrum (1980-1983), Peter Levelt (1980-1988), Raymond Le Gué (1980-1982), Marc Jambos (1980-1981), Aart Staartjes (1981-1991), Cees van Ede (1982-1984), Kathleen Warners (1985-1989), Jan Kok (1988-1994), Jan Boorsma (1989-1995), Ajé Boschhuizen (1991-1996), Annet van Heusden (1992-1993), Henny Zwanenburg (1994-1996)

Eindredactie Ben Klokman (1981-1990), Aart Staartjes (1991-1994), Jan Kok (1994-1999), Ajé Boschhuizen (1999-2018)

Productie Ton Hasebos (1976-1977), Mia van't Hoff (1977-1980), George van Breemen (1979-1980), Pauline Peters (1980-1981), Irene Uneputty (1981-1982), Henny Zwanenburg (1981-1994), Kathleen Warners (1982-1985), Marjan Fluitsma (1982-1988), Annechien Braak (1994-1996)

Tekstschrijvers liedjes, versjes verhaaltjes Ries Moonen, Arthur van Norden (1977-heden), Marianne Busser, Ron Schröder, Rob Chrispijn, Ben Kuipers, Annie M.G. Schmidt (1976-1991), Mies Bouhuys(1976-1985), Chris Winsemius, Sylvia de Boer, Marjet Huiberts, Floortje Schoevaart, Ted van Lieshout, Erik van Os, Bas van Peijpe, Mies Koppen, Willem Knigge, Theo Olthuis, Harrie Geelen

Componisten Harry Bannink (1976-1999), Henny Vrienten (1994-2018)

Decorontwerp Dorus van der Linden (1976), Henk Tilder, Erly Brugmans (2004)

Leaderontwerp Will Bakker

Illustraties Hans de Cocq (1964-1992), Henk Vermolen (1961-1986), Johan Volkerijk (1962-1993), Arie Teunissen (1966-1999), Monaa van Vlijmen (1979-1990), Wouter van Reek (2000-heden), Fleur van der Weel, Christa Moesker, Georgien Overwater (1983-heden), Saskia van der Linden (1994-heden), Alice Hoogstad (1987-heden), Charlotte Vonk (1989-heden), Ingeborg Vriends - van der Steijn, Tineke Meirink (1997-heden), Brigida Almeida (1985-heden), Lars Deltrap, Gertie Jaquet (1983-heden), Gitte Spee (1983-heden), Jet Boeke (1997-heden), Lucy de Graaf, Han Janken, Ingrid Godon, Gerdien van der Linden, Mieke van Tilburg

NOS, NPS, NTR

Cast

Sien - Sien Diels (1976-2012)

Piet - Piet Hendriks (1976-1984)

Annet - Annet van Heusden (1976-1981)

Magda - Mieke Verstraete (1979-1982)

Joyce - Joyce Clements (1980-1981)

Rudy - Rudy Kühn (1980-1985)

Gerard - Gerard Kuster (1982-1987)

Paula - Paula Sleyp (1982-2010)

Frank - Frank Groothof (1983-2018)

Meneer Aart - Aart Staartjes (1984-2018)

Lex - Lex Goudsmit (1984-1999)

Gerda - Gerda Havertong (1984, 1985-2018, sinds 1997 speelt ze ook de rol van zus Peetje)

Esther - Esther Prins (1984-1987)

Hakim - Hakim Traïda (1985-2018)

Joekie - Joekie Broedelet (1988-1990)

Lot - Lot Lohr (1988-2018)

Rik - Rik Hoogendoorn (1992-2007)

Elvan - Elvan Akyildiz (1997-2018)

Buurman Baasje - Martin van Waardenberg (2002-2018)

Mamoun - Mamoun Elyounoussi (2006-2018)

Arjan - Arjan Smit (2008-2018)

Stemmen

Paul Haenen: o.a. Bert, Grover, Wonderpaard Fred

Wim T. Schippers: o.a. Ernie, Kermit de Kikker, Graaf Tel, het Blauwe Mannetje

Hein Boele: Elmo (tot 2015)

Hero Muller: Koekiemonster

Poppenspelers (cursief gedrukte acteurs hebben tevens stem gedaan)

Pino - Dirk Grijspeirt (1976-1977), Theo Joling (1977-1978), Bert Plagman (1979-1980), Erik Meijer (1980-1984), Leo Dijkgraaf (1984-1991), Renée Menschaar (1991-heden)

Tommie - Stef van der Linden (1976-1978), Martin Pragt (1979-1980), Eltje Bos (1979-1980), Bert Plagman (1980-2018), Eltje Bos (1980-1981), Rineke Smethorst (1981-1982), Brigitte de Witte (1982-1984), Renée Menschaar (1984-1991), Judith Broersen (1993-heden)

Troel - Marijke Boon (1977-1978)

Ieniemienie - Catherine van Woerden (1980-2018), Jacobijn van de Ven (1984-1987), Lindai Boogerman (1987-heden), Judith Broersen (1991-heden), Yvonne Bruynen (1991-1993), Marike Koek (1992-2018)

Mano - Leo Petersen (2001-heden)

Purk - Judith Broersen (2003-heden)

Angsthaas - Jogchem Jalink (2008-heden)

Stuntkip - Eric-Jan Lens (2008-heden)

Elmo - Jogchem Jalink (2015-heden)

---