Categorie:Televisienieuws

Het televisienieuws in Nederland begint op 5 januari 1956 met de eerste uitzending van het NTS Journaal. Het kost hoofdredacteur Carel Enkelaar veel moeite om deze uitzending van de grond te krijgen. De omroepverenigingen zijn de baas over het Journaal. De redactie moet dan ook een programma gaan maken waar alle verschillende omroepen tevreden over zijn.

Drie maal per week is er, op de 35.000 televisies die er op dat moment zijn in Nederland, nieuws te volgen uit binnenland en via een speciale uitwisseling ook uit het buitenland. Qua stijl lijken de eerste Journaals op de Polygoonjournaals: er is geen presentator, maar een commentator. Een presentator in beeld zou immers de objectiviteit kunnen schaden. Na een tijd wordt verslaggever Coen van Hoewijk toch een aantal keren ingezet als nieuwslezer als er belangrijk nieuws is waar geen beelden van zijn. Uiteindelijk wordt Van Hoewijk dan toch echt de vaste presentator. De eerste vrouwelijke nieuwslezer komt in 1965: Eugènie Herlaar.

De roerige jaren zestig lijken voorbij te gaan aan het brave Journaal. Pas vanaf de jaren zeventig wordt het Journaal kritischer en is er meer hard en controversieel nieuws te zien. De naam is inmiddels veranderd in NOS Journaal. Niet alleen is het verschaffen van feitelijk informatie taak van het programma, het in context plaatsen van onderwerpen en er duiding aan geven gebeurt vanaf dan ook. Zo wordt er vaak gebruik gemaakt van verslaggevers en correspondenten. Meningen blijven echter taboe. Bekende nieuwslezers in die tijd zijn Fred Emmer, Harmen Siezen en Joop van Zijl.

Door de jaren heen verandert het Journaal eveneens door technologische ontwikkelingen. Vooral de overstap van film naar video bevordert de snelheid waarmee het nieuws de kijker bereikt. Ook de komst van bijvoorbeeld de autocue verandert het Journaal. En er is steeds vaker nieuws op televisie. Zo wordt er in 1984 begonnen met het Halfzesjournaal.

In 1989 komt er een einde aan het monopolie van het Journaal wat betreft nieuws op de Nederlandse televisie. De nieuwe zender RTL-Véronique komt met het RTL Nieuws. Nieuwslezers Jeroen Pauw en Loretta Schrijver worden de gezichten van dit programma. Het RTL Nieuws begint met ochtendbulletins, het NOS Journaal volgt snel. Televisienieuws wordt in de jaren negentig steeds meer gekenmerkt door het appelleren aan emotie. Vooral het SBS-programma Hart van Nederland, dat in 1995 begint, richt zich erg op zogenaamde ‘human interest’-onderwerpen.

In de beginjaren is er veel kritiek op de commerciële nieuwsprogramma’s. De vraag rijst of commerciële zenders op een objectieve manier nieuws kunnen brengen. Ook de soms sensationele aanpak van SBS ligt onder vuur. Hoewel het NOS-Journaal nog steeds de meeste kijkers trekt, zijn RTL Nieuws en Hart van Nederland uitgegroeid tot goed scorende en steeds meer gerespecteerde programma’s.

Een ontwikkeling die in de jaren negentig is ingezet is de aandacht voor ‘de gewone man’ in het televisienieuws. Opiniepeilingen en straatinterviews verwerven hun plek in het nieuws. De kijker is ook steeds vaker leverancier van nieuwsberichten. Zeker de laatste jaren in de vorm van filmpjes die met een digitale camera of mobiele telefoon zijn gemaakt.

Het televisienieuws is steeds meer aanwezig. Hoewel Nederland nog geen 24-uurs nieuwszender kent, zijn er gedurende een groot deel van de dag nieuwsprogramma’s te zien (geweest): zoals 4 in het land, 5 in het land, Stem van Nederland, NSE, Editie NL en RTL Z. Op internet zijn de websites die bij de nieuwsprogramma’s horen wel de hele dag te volgen.